Lymfoedeem is een gezondheidsprobleem waar naar schatting 1 op de 30 personen wereldwijd aan lijden. Het wordt ook wel ‘de verborgen epidemie’ genoemd (MacDonald en Geyer, 2010). Meer dan 350.000 kinderen, mannen en vrouwen in Nederland lijden aan een vorm van lymfoedeem. Hiervan krijgt een groot deel deze ziekte na een behandeling tegen kanker. Er zijn ook patiënten bij wie het aangeboren is en die hier soms al vanaf hele jonge leeftijd mee kampen. Deze chronische en progressieve aandoening kan zich opeens openbaren en alleen met een doeltreffende behandeling oedeemfysiotherapie gestabiliseerd worden.
Dikke zware benen, een dikke arm of een onnatuurlijk opgezwollen gezicht, het kunnen uitingen zijn van lymfoedeem of lipoedeem. Lymfoedeem is een abnormale ophoping van lymfvocht in ons lichaam vanwege een beschadiging of afwezigheid van lymfvaten of lymfklieren. Lymfvaten en lymfklieren zorgen voor de afvoer van vocht in ons lichaam en spelen een belangrijke rol in onze afweer. Lymfoedeem kan zich overal in het lichaam manifesteren.
Een aanverwante aandoening is lipoedeem, een erfelijke vetverdelingstoornis die vrijwel alleen voorkomt bij vrouwen. Niet alleen is er hier sprake van ongelijk verdeelde vetophoping in het lichaam, stevige benen en heupen ten opzichte van de smalle taille, ook gaat het gepaard met pijn, blauwe plekken, vermoeidheid en overgewicht. Lipoedeem wordt vaak niet herkend waardoor patiënten jaren met klachten blijven lopen. Dit heeft niet alleen grote emotionele gevolgen voor de patiënt maar ook een behandelingsachterstand. Hoe eerder je erbij bent hoe beter je het in toom kunt houden.
Genezing van lymfoedeem of lipoedeem is door de behandelaar niet mogelijk. De behandeling oedeemfysiotherapie is voornamelijk gericht op het stabiliseren of terugdringen van oedeem.
De oedeemfysiotherapeutische behandelmogelijkheden bestaan uit:
- manuele lymfedrainage;
- compressietherapie, zoals zwachtelen of het aanmeten van een elastische kous;
- lymftaping ter bevordering van de afvoer van vocht;
- oefentherapie, houding- en bewegingsadviezen;
- voorlichting en adviezen over het omgaan met lymfoedeem. Patiënten zijn extra gevoelig voor wondinfecties, dus een goede voorlichting over o.a. huidverzorging is essentieel;
- ademhalingsoefeningen en ontspanningsoefeningen;
Manuele lymfedrainage is een massagetechniek met als doel de afvoer van lymfvocht te bevorderen. Het zwachtelen heeft als doel om de omvang van het oedeem te verminderen zodat er een elastische kous aangemeten kan worden. Oefenen is een belangrijk onderdeel binnen de behandeling. De oefeningen hebben als doel de spierpompfunctie van een arm of been te bevorderen. Door het aanspannen van de spieren wordt de doorbloeding namelijk aangezet en dit bevordert ook de afvoer van vocht. Zo wordt de functie optimaal verbeterd.
Voor een goede kwaliteit van de behandeling is het noodzakelijk dat patiënten met lymfoedeem door gespecialiseerde oedeemfysiotherapeuten worden behandeld.
In 1997 is de Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie binnen de Lymfologie (NVFL) opgericht. Leden van de NVFL zijn verplicht om aan kwaliteitseisen te voldoen. Dit is nodig om kwaliteit te bewaken en de beste behandeling voor de patiënt te kunnen garanderen.
Volg nu de opleiding oedeemfysiotherapie via de Vodder School. Een unieke gelegenheid om deze internationale opleiding in Nederland te volgen! We voldoen aan de laatste kwaliteitseisen en na afronding van de opleiding kunt u lid worden van de NVFL.